Gemeentelijke financiën
De planning en controlecyclus is een reeks stappen om het gemeentegeld te plannen en te beheren. Het begint met het maken van een begroting en eindigt met het bekijken van de jaarrekening. Tussendoor worden er documenten zoals de kaderbrief, de zomer- en novembernota's gebruikt om bij te sturen.
Het college van B&W regelt en doet wat nodig is, en vertelt aan de gemeenteraad wat ze hebben gedaan, volgens de regels die zijn vastgesteld. Volgens de wet Dualisering gemeentebestuur is het de taak van de gemeenteraad om regels te maken en te kijken of alles goed gaat met het gemeentegeld.
Begroting 2024
Op 2 november heeft de raad de begroting voor 2024 definitief goedgekeurd tijdens een algemene bijeenkomst.
Net als vorig jaar zijn de doelen uit het collegeakkoord 'Uit liefde voor onze stad' het uitgangspunt. Dat betekent dat de inwoners van Heerlen centraal staan. We willen dat jongeren een goede toekomst hebben, ouderen niet alleen zijn, mensen zonder werk uitzicht hebben op een baan en dat mensen de zorg krijgen die ze nodig hebben. Ook kijken we naar de toekomst van Heerlen met een mooi centrum en fijne buurten. We blijven ons inzetten voor Heerlen-Noord, het verbeteren van de buurt, een eerlijke overgang naar duurzame energie, de ontwikkeling van het centrum en kansen voor werk.
Door dingen zoals stijgende rente, loonkosten en inflatie, moesten we alle bestaande kosten en budgetten opnieuw bekijken. Zo hebben we een ambitieuze maar ook haalbare begroting gemaakt, waarbij de kosten voor wonen niet veel stijgen.
Vier doelen
Het college heeft vier belangrijke doelen vastgesteld voor de lange termijn. Op de korte termijn helpen deze doelen bij investeringen, maar ook als er in de toekomst veranderingen nodig zijn.
- Basis op orde: We willen dat Heerlen veilig, schoon en netjes is. We gaan investeren in de leefomgeving van inwoners, zoals de buurten en wijken. We maken de stad groener, voegen kwaliteit toe en verbeteren het onderhoud. Ook zorgen we dat de gemeentelijke diensten en financiën goed zijn en werken we samen met inwoners, bedrijven en organisaties, met focus op de buurten.
- Bestaanszekerheid en toekomst voor iedereen: We willen dat iedereen in Heerlen een goede toekomst heeft. Ook als het rijksbeleid verandert, willen we helpen waar dat nodig is. We hebben programma's om de achterstand van Heerlen-Noord in te halen, om mensen te helpen met wonen en om energie betaalbaar te houden.
- Centrum Heerlen als fijne plek: We willen dat het centrum van Heerlen aantrekkelijk is voor scholen, bedrijven en mensen die willen wonen. Het moet een plek zijn waar mensen graag zijn en waar altijd iets te doen is. We gaan meer groen toevoegen en zorgen voor water. Ook willen we scholen en bedrijven in het centrum laten vestigen voor een nieuwe en levendige sfeer.
- Transitieopgaven omzetten naar Heerlens beleid: We moeten landelijke veranderingen uitvoeren in Heerlen. Bijvoorbeeld veranderingen naar een duurzamere economie, aanpassingen aan het klimaat en het bouwen van meer huizen. Hiervoor hebben we genoeg kennis, mensen en geld nodig. Deze veranderingen mogen niet ten koste gaan van de welvaart van Heerlenaren, maar moeten juist helpen om de stad beter te maken voor iedereen.
Onzekerheid na 2026
Voor 2024 en 2025 hebben we een begroting die rekening houdt met stijgende kosten en inflatie. Maar vanaf 2026 maken we ons zorgen. Dan krijgen gemeenten minder geld van de overheid om hun taken uit te voeren. Daarom laten de begrotingen voor 2026 en 2027 nu een tekort zien.
Wethouder Martin de Beer van Financiën zegt: “We kunnen de plannen uit het coalitieakkoord voorlopig nog uitvoeren. Maar omdat we steeds afhankelijker zijn van het rijksbeleid, weten we niet wat de toekomst brengt. We zijn afhankelijk van de keuzes van het nieuwe kabinet. Dit maakt het lastig om te investeren in onze stad en inwoners. Maar we zien ook kansen om samen te werken met de overheid en zo toch te investeren.”
Na het aanbieden van de begroting aan de raad, heeft het college een aantal aanpassingen gezien die ze willen maken. Deze zijn te vinden in het zogenoemde erratum.
Jaarlijkse financiële stukken
Begroting
De gemeentebegroting is het document waarin de voorgenomen gemeentelijke uitgaven en inkomsten staan. Het college voert na vaststelling van de begroting het beleid uit binnen de financiële en beleidsmatige grenzen die zijn aangegeven. De begroting wordt altijd tijdens de algemene beschouwingen in november door de raad vastgesteld.
Kaderbrief
In mei/juni stelt het college de kaderbrief op. De kaderbrief geeft een eerste schets voor de begroting van het volgend jaar. Een belangrijke bron hierbij is de meicirculaire van het gemeentefonds. In de meicirculaire staan de prognoses voor de ontwikkeling en verdeling van de algemene uitkering en budgetten van het Rijk voor de drie decentralisaties. In een verkiezingsjaar vervalt de kaderbrief. Er wordt dan door het vertrekkend college een overdrachtsdocument gemaakt voor het nieuwe college. Verder is in een verkiezingsjaar het coalitieakkoord meestal het uitgangspunt voor de begroting van het volgende jaar.
Lees de kaderbrief van juni 2024.
Jaarrekening
In de jaarrekening legt het college aan de raad uit wat er gebeurd is met het geld van het vorige jaar. Dit gebeurt in het voorjaar. De raad kan dan kijken of het college het geld heeft gebruikt zoals was afgesproken in de begroting. Ook kijkt de raad of het college slim en effectief heeft gehandeld. Heeft het college gedaan wat het moest doen en heeft het bereikt wat het wilde bereiken?
Bekijk de jaarrekening en lees de aanpassingen in het zogenoemde erratum.