Gemeentelijke financiën
De planning en controlecyclus is een reeks stappen om het gemeentegeld te plannen en te beheren. Het begint met het maken van een begroting en eindigt met het bekijken van de jaarrekening. Tussendoor worden er documenten zoals de kaderbrief, de zomer- en novembernota' s gebruikt om bij te sturen.
Het college van B&W regelt en doet wat nodig is, en vertelt aan de gemeenteraad wat ze hebben gedaan, volgens de regels die zijn vastgesteld. Volgens de wet Dualisering gemeentebestuur is het de taak van de gemeenteraad om regels te maken en te kijken of alles goed gaat met het gemeentegeld.
Begroting 2025
Op 6 november heeft de raad de begroting voor 2025 definitief goedgekeurd tijdens een algemene bijeenkomst.
Al eerder gaf het college een stevige winstwaarschuwing af in verband met het zogenaamde ravijnjaar. Vanaf 2026 past het Rijk een korting van 2,5 miljard euro op het gemeentefonds toe. Voor Heerlen betekent dat een financiële opgave van tientallen miljoenen euro’s. Bij een dergelijk tekort is het onmogelijk om alle inwoners, partijen en organisaties te ontzien. De pijn van de daaruit voortvloeiende bezuinigingen zal helaas overal in de stad voelbaar zijn. De begroting wordt op 6 en 7 november in de gemeenteraad besproken en vastgesteld.
Het college probeert de gevolgen van de bezuinigingen vanaf 2026 echter zoveel mogelijk te beperken en de onvermijdbare pijn zo te verdelen dat we aan onze belangrijkste doelen blijven werken. Dat betekent dat wij als gevolg van landelijke keuzes in Heerlen worden gedwongen tot keuzes die we anders niet zouden maken.
Draaglijk pakket van bezuinigingen
Ondanks de bezuinigingen bestaat er op talloze plekken in onze stad onverminderd de noodzaak problemen op te lossen, kansen te pakken en te blijven investeren. We willen de basis op orde houden; de stad moet schoon, heel en veilig zijn en blijven. Daarnaast wil Heerlen een sociale stad blijven en onverminderd inzetten op het Nationaal Programma Heerlen-Noord. De afgelopen jaren is er met het oog op de toekomst in de hele stad fors geïnvesteerd. Daarin wil het college koersvast zijn, zowel in het centrum als in de wijken. Met onder meer de verplaatsing van onderwijs naar het centrum, het Romeins Museum, vergroening en de herstructurering van Hoensbroek Centrum. Ook wil Heerlen haar verantwoordelijkheid nemen door bij te dragen aan de landelijke transitieopgaven op het gebied van energie, klimaat en wonen.
Aangezien het dreigend begrotingstekort structureel is zoekt het college een balans tussen bezuinigen en investeren op de middellange en lange termijn. “Het was een pittige klus om tot een evenwichtig pakket van bezuinigingen te komen. We willen niet dat de stad stilvalt. Ook in de toekomst moet de stad een aantrekkelijke plek zijn om te wonen, werken en verblijven. Daarnaast willen we de inkomens van kwetsbare mensen zoveel mogelijk ontzien, en de woonlasten beperkt laten stijgen. Maar met een dergelijke opgave voor de begroting zijn pijnlijke besluiten onontkoombaar. Wij hopen met dit pakket de pijn zoveel mogelijk te verdelen”, aldus Martin de Beer, wethouder financiën.
Lobby richting Den Haag
Heerlen blijft hopen dat het Rijk alsnog haar fout herstelt. De lobby daarvoor loopt nog steeds. Heerlen steunt daarom de landelijke campagne die VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) gestart is. De Beer: “de taken en de opgaven van de gemeente Heerlen staan niet in verhouding tot het geld dat Heerlen vanuit Den Haag ontvangt. Dat is onwerkbaar en zorgt voor serieuze schade aan de uitvoering van onze taken. Eenmalige subsidies zijn bovendien geen duurzame oplossing. In Heerlen weten we dat vooruitgang nooit vanzelf komt. Dat het soms vraagt om tegen de stroom in te roeien en vastberaden door te zetten. Samen met tienduizenden Heerlenaren, ondernemers en organisaties zetten we de schouders onder onze mooie stad.”
Jaarlijkse financiële stukken
Begroting
De gemeentebegroting is het document waarin de voorgenomen gemeentelijke uitgaven en inkomsten staan. Het college voert na vaststelling van de begroting het beleid uit binnen de financiële en beleidsmatige grenzen die zijn aangegeven. De begroting wordt altijd tijdens de algemene beschouwingen in november door de raad vastgesteld.
Kaderbrief
In mei/juni stelt het college de kaderbrief op. De kaderbrief geeft een eerste schets voor de begroting van het volgend jaar. Een belangrijke bron hierbij is de meicirculaire van het gemeentefonds. In de meicirculaire staan de prognoses voor de ontwikkeling en verdeling van de algemene uitkering en budgetten van het Rijk voor de drie decentralisaties. In een verkiezingsjaar vervalt de kaderbrief. Er wordt dan door het vertrekkend college een overdrachtsdocument gemaakt voor het nieuwe college. Verder is in een verkiezingsjaar het coalitieakkoord meestal het uitgangspunt voor de begroting van het volgende jaar.
Lees de kaderbrief van juni 2024.
Jaarrekening
In de jaarrekening legt het college aan de raad uit wat er gebeurd is met het geld van het vorige jaar. Dit gebeurt in het voorjaar. De raad kan dan kijken of het college het geld heeft gebruikt zoals was afgesproken in de begroting. Ook kijkt de raad of het college slim en effectief heeft gehandeld. Heeft het college gedaan wat het moest doen en heeft het bereikt wat het wilde bereiken?
Bekijk de jaarrekening en lees de aanpassingen in het zogenoemde erratum.