Liefde hing in de lucht in Coriovallum
2025 Jaar van het Heerlens erfgoed
In 2025 duikt Heerlen haar geschiedenis in. De Romeinen maakten plaats voor ridders en rovers in de middeleeuwen en daarna. Aan het eind van de negentiende eeuw ging heel Heerlen op de schop voor steenkool, het zwarte goud. Na de sluiting van de mijnen viel de stad in een duister gat om vervolgens te herrijzen als een creatieve, kleurrijke feniks! Tijdens het Jaar van het Heerlens erfgoed komen verhalen uit alle periodes naar je toe: met een overvol programma in de hele gemeente waar iedereen aan mee kan doen. Liefde voor Heerlen en de boeiende geschiedenis van onze stad hangt in de lucht dit jaar!
Liefde hing in de lucht in Coriovallum
Een stad vol verhalen viert het Erfgoedjaar
Is de boodschap op de kruik van Lucius, het oudste liefdesverhaal van Heerlen, een openhartige liefdesverklaring of juist een geheime aanbidding? De bodem van onze stad herbergt tal van verhalen. Van één verhaal hebben we bijna tweeduizend jaar oude scherven teruggevonden. Conservator Karen Jeneson vertelt hoe speciaal de ‘liefdeskruik’ van Lucius is.
Ergens in de jaren zeventig van de vorige eeuw werden er in de Putgraaf nieuwe garages gebouwd. Tijdens het archeologische onderzoek vooraf zag de kruik van Lucius, gemaakt in de tweede eeuw na Christus, opnieuw het licht. In een ingevallen oven vol misbaksels – de reden dat de kruik relatief goed bewaard bleef – lag daar de kruik van Lucius.
“Er misten uiteindelijk maar twee heel kleine stukjes!” vertelt Karen Jeneson, conservator van Het Romeins Museum, enthousiast. “Van een boodschap zoals Lucius die achterliet op zijn kruik, daarvan zijn er maar heel weinig tweeduizend jaar later teruggevonden.”
Liefde, bijgeloof of gewoon een kruik voor Amaka?
‘Lucius maakte deze kruik voor Amaka’ is een deel van de Latijnse tekst die in de natte klei van de kruik werd gegrift voordat deze de oven in ging. Een net niet compleet Romeins alfabet, een soort offertekst en een onbekende afkorting vormen het complete opschrift. Amaka, zo kun je van haar naam afleiden, is van Germaanse komaf. Lucius van eenvoudige Romeinse. Een onmogelijke liefde?
De boodschap van Lucius wordt opgevat als een regelrechte liefdesverklaring aan Amaka. Het zou ook veel subtieler geweest kunnen zijn, volgens Karen. “De Romeinen waren heel bijgelovig. Ze geloofden dingen te kunnen beïnvloeden door bijvoorbeeld het brengen van offers aan bepaalde goden. Deze kruik is opgedragen aan ‘de god van Feresne’, wellicht in de hoop om kans te maken bij Amaka.” Of dat nou wel of niet de bedoeling was: Amaka heeft de kruik nooit gekregen. Maar de geschiedenis van Heerlen heeft er een prachtig verhaal bij.
Coriovallum en de Romeinen
Het verhaal achter de kruik van Lucius is één van de vele verhalen uit de rijke geschiedenis van de stad. Die begint bij de Romeinen met de stichting van Coriovallum, handig gelegen op een kruispunt van twee grote Romeinse wegen. Coriovallum stond bekend om de pottenbakkersindustrie én het badhuis dat de afgelopen decennia te bewonderen was in het Thermenmuseum. Nu wordt er hard gebouwd aan een nieuw museum rond het oudste, stenen gebouw van ons land. Het Romeins Museum verwacht te openen in 2027.